Żarówka i spisek, czyli planowane postarzanie produktu

Codziennie jej używamy. Nie zwracamy uwagi,  gdy przełączamy nasze włączniki w domach. 

Mowa o żarówce. Tak często włączamy światło w pomieszczeniach, że nawet zapominamy, że ona tam jest i,  że właśnie ona, daje nam światło.

Jest wiele rodzajów żarówek. Od klasycznej żarówki po te ledowe. Występują wszędzie, w każdym niemal urządzeniu i każda służy do czego innego.

Żarówkę opatentował Thomas Edison i zaprezentował ją publiczności w 1879 r. Znamy go przez to, że dokonał wielu do dzisiaj ulepszonych wynalazków, takich jak np: Fonograf. 

Dla przypomnienia Thomas Edison urodził się 11 lutego 1847 r. w Milan a zmarł 18 października 1931 r. Na swoim “koncie” ma 1000 patentów. Jedną z ciekawszych rzeczy jest to, że udoskonalił on telefon Alexandra Grahama Bella przy użyciu cewki indukcyjnej i mikrofonu węglowego. 


Obraz przedstawia kształty żarówek z tamtejszych lat. 

Obraz przedstawia budowę dzisiejszej żarówki .

Spisek żarówkowy czyli planowane postarzanie produktu

Postarzanie produktów czyli tajna broń producenta.

Planowane postarzanie produktów pojawiło się wraz z masową produkcją i ze wzrostem konsumpcji w tym przypadku żarówki. Jest ona pierwszą ofiarą tego zjawiska.

O co chodziło w tym postarzaniu?

Chodziło w tym oto, aby produkty szybciej się psuły, abyśmy je znowu kupowali, dzięki temu producent będzie zarabiać więcej pieniędzy oraz w ogóle mógł zarabiać. 

Historia najdłuższej świecącej się żarówki na świecie

W Californii w mieście Livermore, dokładnie w siedzibie straży pożarnej od 1901 r. pali się do dziś pewna żarówka. Jest uważana za najdłużej świecącą się żarówkę na świecie. W 2001 r. obchodziła swoje setne urodziny. Na przyjęcie z tej okazji przyszło około 900 osób. Żarówka ma własną kamerę i na żywo nadawana jest transmisja z tego, jak się świeci. Ironią losu jest to, że przeżyła już 2 lub nawet 3 kamery. 

Ta żarówka została wyprodukowana w Shelby w Ohayo około 1895 r. Drucik wymyślił Adolphe Alexandre Chaillet. To był drucik, który miał wytrzymać lata. Niestety tajemnicy stworzenia tego drucika nie znamy i nigdy nie poznamy. Wynalazca tę informację zabrał ze sobą do grobu, jednakże jego dzieło znajduję się w Kalifornii na suficie straży pożarnej.

Historia założenia Kartelu

W Wigilię 1924 r. w Genewie zebrali się dżentelmeni w garniturach, aby opracować tajny plan. 

Stworzyli oni pierwszy kartel, którego celem była kontrola produkcji żarówki na całym świecie. Kartel nosi nazwę “PHOEBUS”czyt [fibus].

Dla firmy jest lepiej, kiedy konsument kupuje żarówki regularnie. Jeśli żarówki palą się zbyt długo, oznacza to stratę dla producenta.

“Na początku wytwórcy chcieli produkować długotrwałe żarówki. 21 października 1871 r. po wielu eksperymentach stworzono małą lampę o niezwykłej trwałości, drut żarowy był bardzo wytrzymały”

Mówił sam Thomas Edison podczas przedstawiania nowego wynalazku.

Jego pierwsza żarówka, którą sprzedawano od 1881 r. potrafiła palić się 1500 godzin. Do roku 1924, kiedy powstał “Phoebus”, wytwórcy z dumą chwalili się, że ich żarówki wytrzymują nawet 2500 godzin. W końcu członkowie kartelu uznali, że granicą żywotności żarówki powinno być 1000 godzin.

W 1925 r. powstał komitet 1000 godzin życia. Ustanowił sobie za cel skrócenie żywotności żarówki.

Ponad 80 lat później historyk z Berlina, Helmug Helge, odkrywa dowody potwierdzające istnienie działalności komitetu. Są to dokumenty założycieli  kartelu, czyli twórców takich firm jak: Philips w Holandii, Osram w Niemczech i czyt[Kompani de ląp] we Francji.

W jednym z dokumentów zapisano:

“Przeciętna żywotność każdej żarówki musi wynosić 1000 godzin, lecz nie można tego nigdzie zapisać ani opublikować”

Obrazek zamieszczony poniżej jest fragmentem dokumentu, dotyczącego górnego cytatu.

Pod naciskiem kartelu firmy zaczęły przeprowadzać szereg eksperymentów, żeby stworzyć delikatniejszą żarówkę spełniającą wymóg 1000 godzin. Produkcja żarówek była dokładnie monitorowana, komitet musiał mieć pewność, że wszyscy dotrzymają obietnicy. 
Jeden ze sposobów kontroli polegał na ustawianiu specjalnych półek, do których wkręcano próbne żarówki (obrazek poniżej). Firmy takie jak “Osram” zapisywały dokładny pomiar żywotności żarówki.

“Phoebus” wymyślił kontrolę poprzez wprowadzenie biurokracji. Jeśli raporty nie spełniały wymogów, producenci dostawali wysokie kary.

Lista kar z 1929r. pokazywała, ile franków szwajcarskich członkowie kartelu musieli zapłacić, jeśli żarówki działały ponad 1500 godzin. Niestety nie ma nigdzie fotografii przedstawiającej listy kar. Pytanie jest tylko jedno, dlaczego ? 

Plan wprowadzono w życie i żywotność żarówki spadała. Po 2 latach z 2500 godzin do 1500 godzin. Cel osiągnięto w latach 40. Od tamtej pory żarówka standardowo pali się 1000 godzin. 1000 godzin to około 42 dni.

Oto słowa wnuka założyciela firmy Philips:

“Wiem, że to było bardzo kuszące w 1932 r., oni wtedy nie patrzyli na naszą planetę jak na źródło surowców, które kiedyś się wyczerpią. Dla nich te surowce były niewyczerpalne.”

Nawiązuje on do tego, że przez tworzenie tak wielkiej ilości żarówek tworzymy duże ilości odpadów. Przez co zaśmiecamy naszą planetę.

Słowa Nicoli Fox, ekspertki do spraw technologii:

“Ironia losu, bo żarówka zawsze była symbolem nowatorskich pomysłów i wynalazków, a to typowy przykład planowanego postarzania produktu”

Przez kolejne dekady wynalazcy opatentowali wiele pomysłów na żarówki nowego rodzaju, w tym nawet takie, które świecą się przez 100 000 godzin. Żaden z pomysłów nie wszedł do produkcji.

Oficjalnie “Phoebus” nigdy nie istniał, wszelkie dowody zostały starannie ukryte. Najlepszym na to sposobem była częsta zmiana nazwy.

Jaki jest z tym największy problem ?

Problem jest taki, że ta instytucja nadal istnieje.

Pamiętajmy też, że na żarówce się nie skończyło. Czy inne akcesoria i sprzęty (np:lodówki, drukarki i telefony), których używamy, mogły też brać w tym udział ? Na to pytanie odpowiedzcie sobie sami. 

Artykuł napisał Igor Orszewski

Źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBar%C3%B3wka

https://pl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Alva_Edison

https://www.youtube.com/watch?v=3-qRhHCi710

2 thoughts on “Żarówka i spisek, czyli planowane postarzanie produktu”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *