Pod słońcem Medyceuszy, czyli historia Toskanii

Toskania to kraina historyczno-geograficzna i region administracyjny we Włoszech. Znajduje się w północnych Apeninach nad Morzem Liguryjskim i Tyrreńskim. Jej stolicą jest Florencja.
Znawcy wina powinni kojarzyć Toskanię z regionem winiarskim znajdującym się w jej centrum – Chianti. Co warte zapamiętania, współczesny włoski jest właśnie oparty na dialekcie toskańskim.
Część z Was może kojarzyć Toskanię z komedii romantycznej o rozwiedzionej pisarce uciekającej z Kalifornii właśnie tam.

Ciekawa historia Toskanii (a właściwie Etrurii) zaczyna się od zamieszkania jej przez plemiona Etrusków. Jest to współczesna nazwa ludu zamieszkującego północną Italię. Położenie  regionu sprawiło, że przechodził z rąk do rąk.
Najpierw podbili go Rzymianie w 281 r.p.n.e., następnie od 406 n.e. zaczął być podbijany wielokrotnie przez barbarzyńskie plemiona germańskie. Oczywiście nie był to koniec podbojów atrakcyjnej Toskanii. Była ona jeszcze pod panowaniem Bizancjum (553), Longobardów (568) i w końcu Franków jako marchia toskańska.
Najważniejszymi miastami były (i są) Florencja, Siena i Lukka.

Z historią Toskanii nierozłącznie związani są Medyceusze. Dość intrygująca dynastia. Wywodzili się oni z Mugello. Ich protoplasta był najprawdopodobniej nikim więcej, jak węglarzem. Miał on syna, który został medykiem, a jego potomkowie przenieśli się do Florencji. Stąd możliwe że wzięło się nazwisko “Medici”. W owych czasach wiele rodów zawdzięczało swoją pozycję rycerskim przodkom i szczyciło się tym, brzydząc się przy okazji kupiectwem. Medyceusze byli zupełnie inni – wspinali się przez lata po szczeblach od drobnomieszczaństwa po najwyższe stanowiska na świecie. Dominowali w polityce, bankowości i duchowieństwie.

Pierwszym władcą Florencji już w XIV w. został Kosma Medyceusz. Zapoczątkował on wieloletnie rządy rodu także w czasach republiki i wielkiego księstwa. Z Medyceuszy wywodzili się też papieże (m.in. Klemens X i Leon X), a także królowa francuska – Katarzyna Medycejska.
Szczyt potęgi osiągnęli w XV w.
Piękna historia kupieckiego rodu zakończyła się wraz ze śmiercią Ferdynanda i Jana Gastona Medyceuszy w XVIII w. Obaj bracia nie spłodzili potomków, różne źródła podają różne powody.
W swojej historii Medyceusze objęli patronatem wielu artystów, którym zawdzięczamy cały szerg dzieł sztuki i architektury m.in. bazylikę San Lorenzo.
Ich panowanie zakończyło się kilka dekad przed rewolucją francuską, która zapoczątkowała w całej Europie koniec feudalizmu, któremu Medyceusze jako ród kupiecki się na swój sposób sprzeciwili się, wspinając się po szczeblach hierarchii z warstwy rzemieślniczej.

Po rządach Medyceuszy władzę przejął Stefan I Lotaryński. Wziął on ślub z Marią Teresą von Habsburg (Habsburgowie byli już zmęczeni żenieniem się tylko między członkami własnego rodu, dzieci z tych związków były zresztą często strasznie zdeformowane).
Małżeństwo stworzyło Dom Habsbursko-Lotaryński. Ich potomkowie do końca I wojny światowej zasiadali na tronie austro-węgierskim.

Na początku XIX wieku Napoleon Bonaparte (zesłany potem na Elbę, która jest częścią Toskanii)  utworzył Królestwo Etrurii, na tronie którego obsadził Burbonów. Potem jednak znowu wprowadzono Wielkie Księstwo Toskanii, a pierwszą księżniczką została siostra Napoleona – Eliza.
Po ostatecznym upadku Napoleona władzę przejęli znowu Habsburgowie, którzy rządzili aż do zjednoczenia Włoch w 1860 r. Ostatnim władcą był Ferdynand IV Toskański.

Wspaniała historia Toskanii pozostawiła po sobie wiele zabytków (w tym wpisanych na listę UNESCO) jak np. krzywa wieża w Pizie.

Podsumowując, Toskania to jedno z tych miejsc na świecie, gdzie działy się decydujące wydarzenia i tworzyły się najpotężniejsze grupy wpływu. Dziś jest to jeden z najchętniej odwiedzanych rejonów świata – ma na to wpływ bogata historia, zabytki, zbiory muzealne i piękne krajobrazy.


Autor tekstu: Paweł Marchlewski

Bibliografia:


Mart Hollingsworth (2021): “Medyceusze – tajemna historia dynastii”, wyd. Bellona.

www.wikipedia.pl